"Digest & Analytics Ukrayna" Haber Ajansından 06.10 – 12.10.2014 haftanın özeti
Ateşkes sırasında Donbass bölgesinde çatışmaların şiddeti azalmış, ancak militanların Ukrayna Ordusunun pozisyonlarına ve yerleşim yerlere bombardımanları kesilmemiş. Ukrayna ekonomisi konusunda tahminler olumlu değildir. Parlamento olağanüstü seçimine 2 hafta kaldı.
Ukrayna da savaş
Donbass’ta askeri harekatlar ve ateşkes
- Ukraynalı pozisyonlarına bombardımanları ve saldırıları yağdıran teröristler tarafından ateşkes anlaşması her gün onlarca kez ihlal edilmektedir. Donetsk havaalanına saldırılar bir gün bile durmak bilmiyor.
- Farklı militan gruplar arasında topçu silahların kullanımı ile sayısızca çatışmalar kaydedilmektedir.
- Donetsk Valisi Kihtenko’nun beyanına göre AGİT ve Rus askerlerin katılımı ile teröristlerle kontrol bölgelerin değişimi ve ateşkes anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşmanın çerçevesinde Ukrayna Ordusu Donetsk havaalanı terk edebilir.
- Devlet Başkanı Poroşenko barış planının uygulamasıyla ilişkin ulusa seslenişi esnasında, mütareke sırasında Rusya’nın doğrudan saldırıyı durdurulduğunu, çatışmaların şiddeti azaldığını, çatışma bölgenin tahkimatlarla çevrildiğini, askeri birimlerin kısmen rotasyonları yapıldığını ve zırhlı araçların yeniden üretimi başlatıldığını, vurgulamıştır. En yakın süre içerisinde çatışma hattında silahsızlandırılmış bölge oluşturmayı ve ordunun kış hazırlıkları yapmaya planlıyormuş.
Ukrayna’da Rus birliklerin varlığı
- Rusya Devlet Başkanı Putin, Ukrayna sınırında Rostov bölgesinde sözde “askeri tatbikatlarda” bulunan Rus askerleri Savunma Bakanlığına geri döndürmeyi emretti. Gözlemciler tarafından Rus ordusunun personel bölümlerin rotasyonu ve Donetsk havaalanın çatışmalarında ağır kayıpları veren Rus askerlerin takviyesi için Rostov bölgenin askeri kamplarında eğitilmiş terörist gruplarla bunların değişimini kaydedilmiştir. Rusya tarafından Kırım idari sınırında saldırı grubun yoğunlaştırması, Donbass bölgesinde aktif sabotaj ve keşif faaliyetleri yapılmaktadır. Her gün Ukrayna İstihbarat Servisi tarafından hem çatışma bölgesinde hem de Ukrayna’nın diğer bölgelerde terörist grupları tutuklanmaktadır.
- NATO Genel Sekreter Yardımcısı Vershbow’a göre, Donbass’ta durum istikrarsızdır ve önümüzdeki günlerde ciddi şekilde kötüleşebilir.
Çatışma Bölgesinde AGİT’in faaliyetleri
- Ukrayna da bulunan AGİT Gözlem Misyonun kadrosuna 100 kişi eklenecek ve görev süresi önümüzdeki 6 aya kadar daha uzatılacaktır. AGİT’in resmi raporunda belirtilmesine göre gözlemciler, militanlar tarafından düzenlenen saldırı ve bombardımanları “tespit edememişler”, aynı zamanda bombardımanlardan sorumluluğu Ukrayna ordunun üzerine yüklenerek Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyin raporları reddedilmiştir. Ukrayna Devlet Başkanı Poroşenko sınır kontrolünde misyonun personeli ve insansız hava araçları kullanmayı planlıyor.
Amerika Birleşik Devletlerine göre Ukrayna ile Rusya arasında sınırın AGİT tarafından gözetlemesi, militanların ve Rus askerlerin kontrolünde olan sınırın 300 kilometresinden sadece 1 kilometreye erişiminden dolayı etkisidir.
Şehirlerin bombardımanı, siviller arasında kayıplar
- Donetsk’in çeşitli semtlerinde çatışmaların devam edilmesi sonucunda çok sayıda siviller ölmektedir. Birleşik Miletlerin bildirilmesine göre son hafta içerisinde 55 kişi hayatını kaybetmiş, mültecilerin ve göç etmek zorunda kalan kişilerin sayısı devamlı yükselmektedir. Donetsk Adli Tıp kurumun bilgilerine dayanan AGİT’in açıklamasına göre, 14 mart tarihinden bu yana Donetsk bölgesinde 21 çocuk bin beş yüzden fazla kişi hayatını kaybetmiş. Sçastye şehrinde bulunan Lugansk Termik santraline teröristler tarafından tanklarla ateş edilmesi sonucunda santralin 2 çalışanı yaralanmış, santralin kısmen çalışmaz hale gelmesinden dolayı bölgede aralıklı elektrik kesintileri yaşanmaktadır.
İlovausk’ta yenilgi nedenlerin soruşturması
- Devlet Sınır Servisin Başkanı Litvin, Birinci Yardımcısı ve Savunma Bakanı Geletey Ukrayna Devlet Başkanı Poroşenko tarafından görevden alınmıştır.
- İlovaysk civarında yenilginin ve Ukrayna askerlerin ağır kayıpların nedenlerin soruşturması çatışmaların devamından dolayı Parlamentonun geçici soruşturma komisyonu tarafından kapalı kapılar ardından yürütülmektedir.
- İlovaysk civarında yenilginin soruşturmasını yürüten Savcı Matios’un iddialarına göre pozisyonlarını terk eden bir taburun askerleri bu durumundan sorumlular.
Ordu tarafından kullanılan silahların yenilenmesi
- İsveç askeri uzmanların Kieve’e davet edilme amacı yeni teknolojilerin satın alınması, ortak üretimin organizasyonu ve NATO standartlarına göre silahların modernizasyonudur. Dışişleri Bakanı Klimkin, Ukrayna ve NATO silahlı kuvvetlerin birlikte çalışabilirlik programı geliştirmekte olduklarını belirtmiştir.
- “Ukroboronprom” Savunma sanayi kurumun üretim fabrikaları üç vardiyayla çalışarak önemli oranında üretimi artmışlar ve yeni tip askeri teçhizatların üretimine hazırlanmaktadır.
İşgal altında bölgelerde mültecilerin, göç edenlerin ve sivil halkın sorunları
- Donetsk Valisi Kihtenko, işgal altında bölgelerde Ukrayna emeklik maaşları ödemek zorunda olduğunu kanaatinde.
- BM İnsan hakları komisyonun değerlendirmesine göre savaş bölgesinden göç eden mültecilerin sayısı 800 bini aşmaktadır. Yurttaşların yerleşim programı çerçevesinde Rusya evrakların düzenleme prosedürünü basitleştirmiştir.
LHC ve DHC teröristlerin işgalinde bölgelerde “seçimler”
- Yasadışı kurulan Donetsk ve Lugansk cumhuriyetlerin liderleri bu bölgelerde 2 kasım da, Rus paralı askerlerin de oy verebileceği “seçimin” yapmasını planlıyorlar. Dışişleri Bakanı Klimkin’a göre bu işlem barış sürecini çıkmaza sürüklenecektir. Resmi Moskova bu “iradesine” desteği dile getirmiştir. Çatışan militan grupların arasında çelişkilerden dolayı bu grupların bir kısmına “hükümet” tarafından seçimlere katılması izin verilmemiştir.
Siyaset
Ukrayna ve NATO
- Parlamento Ulusal Güvenlik ve Savunma Komitesi Başkanı Litvin, komisyon üyelerin, Hükümet tarafından tasarlanan Ukrayna’nın bloklar dışı kalınma kanunun gündeme dahil edilmesine karşı oy kullandıklarını belirtmiştir.
- Yeni NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, üyelerinin güvenliğini güçlendirilmesi, bağımsız, demokratik ve Batı yönünde gelişen Ukrayna’yı desteklemesi Birliğin öncelikli hedefleri olduğunu belirtmiştir. Romanya kendi topraklarında Amerika Birleşik Devletlerin füze savunma sistemlerin yerleştirilmesine izin vermiştir. Kara denizde NATO üyelerin savaş gemileri devamlı bulunmaktadır.
Poroşenko’nun kadro atanmaları
- Eski Ukrayna İstihbarat Servisi Başkanı Smeşko yeni kurulan İstihbarat Komitenin Başkanı olarak Devlet Başkanı Poroşenko tarafından atanmıştır.
- Dponbass bölgesine ziyaret sırasında Devlet Başkanı Poroşenko eski polis generalleri Kihtenko ve Moskal Donetsk ve Lugansk bölgelerin yeni valileri olarak tanıtmıştır.
Parlamento olağanüstü seçimi
- Parlamento olağanüstü seçimlere hazırlık sürecinde seçmenlere rüşvet olayları kitlesel fenomen haline gelmiştir. Bu suçlarla ilgili polis tarafından 50 soruşturma başlatıldı ve vatandaşlardan bu tür suç vakalarının bildirilmesini rica edilmiştir. Devlet Başkanı ve bürokratlar izine çıkmadan seçim kampanyaları açıkça yürüterek idari kaynakların yolsuzluk suçunu işlemekteler.
- Başbakan Yatsenük liderliğinde Narodnıy Front (Halk Cephesi) Partisi, parlamentoya suç işleyen siyasetçilerin germesini önlemek amaçla tek aday gösterilme konusunda demokratik güçlere çağrı da bulunmuştur. Majoritar seçim bölgelerden 7 adayın kaldırılması ile Batkivşina (Vatan) Partisi bu girişime destek vermiş.
- Kiev Belediye Başkanı Kliçko milletvekili seçilmesi durumunda görevinden istifa etmeyi düşünmemektedir.
Ebola
- Dünya çapında Ebola’nın yayılması ve ölüm vakaların yükselmesiyle yanı sıra Ukrayna’da bu hastalığın vakalarla rastlanmamıştır.
Aklılık ve reformlar
- 400 aşkın değişiklikleri içeren ve üçüncü denemesinde Parlamento’dan geçen “Hükümet aklılığı” Kanunu Devlet Başkanı Poroşenko tarafından imzalanmıştır.
- Parlamento tarafından, Soruşturma ve mahkeme makamlarından gizlenen kişileri hakkında ceza kovuşturmasının yapılmasına ve bundan dolayı eski Devlet başkanı Yanukoviç ve çevresi hakkında gıyaben mahkeme kararın verilmesine imkan veren değişiklikler yapılmıştır. Bakanlar Kurulu tarafından geliştiren strateji çerçevesinde Yolsuzlukla Mücadele Büronun Kuruluş Kanunu ve bürokratların gelir beyanında bulunma mekanizmasını öngörülen Yolsuzluğun Önleme Kanunu ilk okumasında kabul edilmiştir. Başbakan Yatsenük tarafından aklılık sürecin hızlandırma çabaları, onun siyasi gücün Devlet Başkanın çevresinde ve parti üyeleri olan yolsuzluğa karışan bürokratlarla ve milletvekillilerle ciddi bir mücadele edilmesine hazır olduğunu sinyali olma olasılığı yüksektir.
Ekonomi
“Üçüncü Doğalgaz Savaşı” ve enerji sektöründe problemler
- ABD stokların büyüme ve dünya ekonomisinin yükseltme tahminlerin azalma etkisiyle dünya piyasalarında petrol fiyatı hızla düşmeye devam etmektedir.
- Devlet Başkanı Poroşenko, Rusya ile doğalgaz ihtilafının çözülmesine Ukrayna’nın çok yaklaştığını söylemiştir. Doğalgaz konusunda sorunların çözülmesini amaçlayan AB-Rusya Federasyonu-Ukrayna üçlü görüşmesi 21 Ekim tarihine planlamıştır. Avrupa Komisyonun katılımıyla Rusya ile düzenlenecek doğalgaz görüşmeleri ABD Devlet Sekreter Yardımcısı Nuland ve Başbakanı Yatsenük görüşmenin genel konusu olmuştur. Elektrik ve gazın olasılı kesintilerin koşullarında kış mevsimine hazırlama aşamasında yardımı sağlamak amaçla ABD, Kanada ve İngiltere Ukrayna’ya kendi uzmanları göndermişler.
- Rusya Başbakanı Medvedev, doğalgaz temini konusunda Ukrayna ile uzlaşmaya gerektiğini kanaatindedir.
- Gazın tasarrufu amacıyla Ukrayna’nın çoğu illerde ısınma sezonu kasım başında başlayacaktır.
Hrivna kuru, Ukrayna Merkez Bankanın politikası
- Hrivna’nın resmi kuru pek değişmemiş. Merkez Bankası tarafından piyasaya sert müdahale koşullarında nakit dövizi resmi olarak satın alınması neredeyse imkânsızdır. Döviz kuru destekleme amaçla eylül ayında Merkez Bankası 725 milyon dolar miktarında harcama yapmıştır.
Ekonomi durumun kötüleşmesi
- Devlet İstatistik Kurumu, 2014 yılın eylül ayında enflasyonun hızlandırılmasını ve aylık yükselişi %2,9 noktaya ulaştığını, yılın başından beri tüketici fiyat endekslerin %16,2 oranında yükseldiğini belirtmiştir. Yıllık sonuçlarına göre Merkez bankası GSYİH oranın düşme tahminleri kötüleştierek %9 kadar ulaşacağını belirtmiştir. Merkez Bankasının ardından İMF de Ukrayna için enflasyon beklentileri düşürerek yıl sonuçlarına göre %19 ulaşacağını ve devlet borcunun %102 GSYİH kadar yükseleceğini söylemiştir. İMF Başkanı Lagarde, sadece fonundan değil diğer kaynaklardan da Ukrayna’ya yardım edilmesi gerektiğini savundu.
Rusya’ya karşı yaptırımlar
- AB ardından Norveç de Rusya’ya karşı yaptırımları güçlendirmiştir.
- AB ve ABD, Ukrayna topraklarından rus askerlerin tamamen çekilmesi, Rusya Federasyonun ve onun desteklenmiş olduğu DHC ve LHC teröristler tarafından Minsk Anlaşmasına tamamen uyması Rusya’ya karşı uygulanan yaptırımların hafifletme koşulları olduğunu belirtilmişler.
No comments:
Post a Comment