29 Eylül – 05 Ekim 2014 Ukrayna:Haftanın özeti - Parlamento olağanüstü seçimi - Donetsk Uluslar arası Havaalanında çatışmalar - “Üçüncü Gaz Savalı”

"Digest & Analytics Ukrayna" Haber Ajansından 29 Eylül – 05 Ekim 2014 haftanın özeti

Ukrayna Parlamentosu olağanüstü seçimi Verhovna Rada’nın terkibi temelli olarak değiştiremez. Donetsk Havaalanı çatışmalar hattında sıcak noktası. Ukrayna ordusunun pozisyonlarına ve yerleşim yerlerine bombardımanları devam ederek teröristler Ateşkes Anlaşmasını ihlal etmekteler. Rusya ile gaz savaşı doruk noktasına ilerlemektedir.

Ukrayna da savaş

Donetsk Uluslar arası Havaalanında çatışmalar

• Militanlar tarafından Donetsk Havaalanına sürekli düzenlenen saldırmaların ve çatışmaların sonucunda 10’dan fazla Ukraynalı asker şehit olmuş. Militanlar arasında onlarca ölü ve yüzlerce yaralı. Ukraynalı askerlerin rotasyonu yapıldı, mühimmat ve ekipmanlar temin edilmiş. Havaalanı tamamen Ukraynalı askerlerin kontrolünde.

Şehirlerin bombardımanı, siviller arasında kayıplar

• Donetsk, Mariupol, Debalsevo, Popasnaya, Sçastye ve çatışma hattında bulunan diğer yerleşim yerleri sürekli militanların bombardımanına maruz kalmaktadır. Her gün siviller öldürülmekte ve yaralanmaktadır. Uluslar arası Kızıl Haç Örgütün temsilcisi öldürülmüştür. Ukrayna ordusunun pozisyonların bombardımanında yerleşim mahalleler teröristler tarafından paravan olarak kullanılmaktadır. Olay mahallinde Rus medyasının bulunması sivil halkı yıldırmayı amaçlanan eylemlerin planlamaların göstergesidir.

Ele geçirilen bölgelerin yeniden sınırlandırma çabaları

• Donetsk İlin güneyinde Dokuçaevsk-Volnovaha bölgesinde ve Mariupol’dan kuzey-doğuya doğru olan bölgeler militanların kontrolüne geçti. Tüm temas hattın boyunca, Minsk anlaşmasını ihlal eden teröristler Ukraynalı birimleri geri püskürtme ve yeni alanları ele geçirme çabalarında.

Askeri tahkimatların inşaatı

• Rusya ile devlet sınırı boyunca yapılacak “Duvar” surların inşaatı Bölgesel Kalkınma Bakanlığından Devlet Sınır Muhafaza Kurumuna devredilmiştir. İçişleri Bakanı Avakov, “Duvar” surların sınır konumunda geçmesi gerektiğini düşünüyor, fakat devlet sınırın 200 kilometresi şuanda Rusya’nın, DHC ve LHC teröristlerin kontrolünde. Ukrayna Hükümeti, savunma tahkimatların yaklaşık %80 oranında hazır durumda ve Mariupol İli güvenli şekilde korunmakta olduğunu iddia etmektedir.

AGİT’in taraflı pozisyonu

• AGİT, örgütün mekanizmasında DHC teröristlerin bulunmasını resmi olarak doğruları. AGİT gözlemcilerin teröristlerin pozisyonlarına erişimi yasak olmasından dolayı AGİT tarafından sadece Ukrayna ordunun eylemleri izlenmektedir. Debalsevo’da, AGİT temsilcilerin tarafından Rus subaylara Ukrayna ordusunun kontrolünde bulunan bölgelerde ilerleme konusunda yardım etme durumları belgelenmiştir. Ateşkes ihlali nedeniyle AGİT Misyonu savaş bölgesinde bulunan devriyelerin sayısını azaltmayı düşünmektedir.

Rusya yeni savaş dalgasına hazırlanmaktadır

• Ukrayna’nın güneyinde karayolundan koridoru olmadan Kırım’a gereksemelerin temin etme sorunun çözülmesi imkansız olması nedeniyle Rusya aktif savaş fazına hazırlıkları devam etmekte olup askeri güçleri, ekipmanları, sabotaj ve istihbarat grupları Ukrayna’nın devlet sınırında ve Kırım idari sınırında toplamaktadır. Devlet sınırını gizlice geçen bu güçlerin bir kısmı şuanda Ukrayna topraklarında bulunmaktadır. Donetsk’te Rus askerleri pozisyonlarını güçlendirerek yeni ekipmanları ihraç ediyorlar, askeri komut merkezlerin inşaatını yapıyorlar, ulaşım ve arazi komut merkezleri kuruyorlar, kontrolünde bulunan şehirlerin hastaneleri işgal ederek askeri hastaneleri kuruyorlar.
• DHC elebaşları Purgin, Donetsk havaalanına ve Donbass boyunca Ukrayna ordusunun pozisyonlarına saldıran militanların ve Rus paralı askerlerin birlikleri yöneten Rusya Federasyonu Ordu mensupların Donetsk’te bulunduklarını doğruladı.

İşgal altında bulunan bölgelerde olan mültecilerin, yerinden edilmiş kişilerin ve sivil halkın sorunları

• Bölgede kalan sivillerin iddiasına göre nüfusun yarısı kadar Donetsk İli terk etmiştir. Geri dönenler yoğun bombardımanların nedeniyle şehri gene terk etmek zorundalar.
• BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisinin bilgilerine göre 30 Eylül tarihinde savaş bölgesinden göçmenler sayısı 800 bin kişiye ulaşmış, bunlardan yaklaşık 380 bin kişi ülkenin başka bölgelere göç etmişler.
• DHC ve LHC teröristleri halkın elinden Ukrayna pasaportları almayı ve yerine “kimlik” vermeye çalışıyorlar. Birçok şehirlerde sokağa çıkma yasağı ilan edilmiştir. Hastanelerde doktor ve sağlık personelinde yüksek oranda eksikliği yaşanır. Aç olan halkın protesto eylemleri dağıtmak için militanlar tarafından silah kullanılmaktadır.

“İnsani yardım konvoyları”

• Gümrük denetimin ve Uluslar arası Kızıl Haç Teşkilatı personelin eşliği olmamasına rağmen Rusya sözde “insani yardım konvoylarından” vazgeçmiyor. Dördüncü konvoy Ukrayna’ya Pskov Hava İndirme Tümeninden 2 bine yakın Rus askerleri getirmiştir.

Siyaset

Parlamento olağanüstü seçimi

• Partiler ve bloklar seçim listelerin inceleme sırasında, 16 Ocak tarihinde Yanukoviç’in diktatörlük yasalarına oy veren yüze aşkın eski milletvekillilerin isimleri listelerde tespit edilmiştir. Milletvekilli adayların kaydı sırasında Merkez Seçim Komisyonu bazı güçler tarafından istenmeyen kişileri çıkararak aklılıktan geçirilmesi gereken odious kişileri ekleme politikasını uygulamaktadır. Birçok adaylar tarafından sunulan gelir beyanları formalite olup gerçek mali durumunu göstermemektedir. Partilerin seçim programları genel olarak birbirini tekrarlayan sadece niyet listeleridir.
• DHC ve LHC kontrolün altında bulunan bölgelerde “Muhalefet Bloğun” açık hava seçim reklamı için her hangi bir engel yoktur.
• Seçmenlere rüşvet verilmesi, büyük açık hava reklam kampanyaları, adayların şeffaf olmayan gelir beyannameleri, teröristlere maddi destekte bulunan ve yolsuzluk olaylarına karışan kişilerin aday listelerine dahil etmesi, hükümet yetkilerinde olan kişiler tarafından ajitasyon kampanyaların yürütülmesi mevcut hükümetin eski seçim ve devlet yönetim sistemlerin korunmasını arzu içinde bulunduğunu göstergesidir.
• Seçmenlere göre savaş sırasında paraların seçim reklamlarına değil orduyu desteklemek için harcanmalıdır.

Kharkov olayları

• Sivil toplum aktivistleri tarafından Kharkov da Lenin heykeli yıkmasından sonra şehirde durum gerginleşti. Belediye başkanı Kernes, heykel restore edilip yerine konulacağını söz vermiş. Olaylardan sonra Ulusal Muhafızlar zırhlı araçlarla şehri kontrol etmişler. Bir kamu işletmenin garajında silah cephanesi ve zırhlı araç bulunmuştur.

Uluslararası siyaset Ukrayna hakkında

• Rusya Federasyonu Başkanı Putin’in ısrar etmesine rağmen Avrupa Birliği ve Avrupa Komisyonun Meclisi, Ukrayna ile imzalanan anlaşmanın revizyonuna kesinlikle karşıdır. Avrupa ülkeleri ve Amerika Birleşik Devletleri Rusya’ya karşı uygulanan yaptırımları kaldırmayacaklar ve Rusya’nın Ukrayna’ya karşı saldırganlığı yükselme durumunda ek yaptırımları hazırlamaktadır. Almanya Çin Büyükelçisi, ülkesinin yaptırımlara katılmayacağını ve tam tersini Rus piyasasında boşalan nişlerde yer almaya hazır olduğunu söylemiştir.
• Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Obama’nın açıklamasına göre Ukrayna’daki çatışma NATO ve Rusya arasında savaşa yol açmaz, ancak Rusya’nın irtifak üyelerden birine saldırı durumunda savaş ilan edilir.
• Donetsk bombardımanı sırasında Kızıl Haç temsilcilerden İsveç vatandaşın hayatını kaybetmesinden sonra Uluslar arası Kızıl Haç Teşkilatı, misyon çalışanların güvenliği konusunda sorunların gidermesine kadar Ukrayna da faaliyetleri durmuştur.

Aklılık ve Reformlar

• Dünya Ekonomi Enstitüsün önde gelen uzmanlardan Andres Alsund’a göre Ukrayna Başkanı ve Başbakanı Maydan olaylarından gereken dersleri almamışlar, parlamento seçim listelerinde adaylık yerleri partiler tarafından satılmaktadır, yolsuzlukla mücadele yoktur ve bu durum yeni hükümetin ve halk arasında yeni mücadeleye yol açabilir.
• Ukrayna toplumunda gerginlik artmaktadır. Kolluk ve yargı kuruşların yolsuzluklara tepki olmasından, terörizmi desteklemeye devam etmekten ve aklılığın yapılmamasından dolayı aktivistler tarafından politikacılara karşı fiziksel güç uygulanmaya başlanmıştır. Bu durumda halk eylemleri linç yargılamalarına dönüştürebilir.
• Ukrayna Başkanı Poroşenko, eski taraftarlarından hükümet gücü inşa etmeye devam ediyor. Basında çıkan haberlere göre, “Mriya” Bankanın ve “Bogdan” Korporasyonun Başkanı Voruşilin Mevduat Garanti Fonun Başkanı seçilebilir.

Ekonomi

“Üçüncü Gaz Savalı” ve Enerji Sektörün problemleri

• Ukrayna’ya doğalgazın geri ihracatı önlemek açısından Gazprom Avrupa’ya doğalgaz tedariki %25 oranında azaltmıştır. Ukrayna’yı saldırmasından dolayı ve hidrokarbonların kaynakları çeşitlendirmek amacıyla Avrupa Meclisi Rusya hakkında enerji programını yeniden gözden geçirmeye karar vermiş. 2013 yılın ağustos ayına göre Ukrayna’dan geçen doğalgaz transiti üçten birinden fazla azalmıştır.
• Ukrayna’ya doğalgazın geri ihracatı Polonya tarafından yeniden yapılmaya başlamıştır. Gazprom, Slovakya’ya doğalgaz tedarikinin azaltma iddialarını reddetmektedir.
• “Brent” ham petrolün fiyatı iki yıllık minimuma ulaşmıştır, bunun ardından “URALS” petrolün fiyatı Rusya Federasyonun bütçesinde öngörülen rakamın altına inmiştir.
• “Naftogaz” Evrobond borcunu planlı şekilde ödemiştir.
• Bölgesel doğalgaz kurumların hesaplamalarda kullanılan nüfusun doğalgaz tüketimi normları Bakanlar Kurulu tarafından neredeyse yarına kadar indirip ve yeraltında gaz depolarından kimya kurumların gaz tüketimini yasaklamıştır.

Hrivna kuru, Ukrayna Merkez Bankasının politikası

• Kurun sallanmasından dolayı 4 banka Bankalar arası Borsanın ihalelerden Merkez Bankası tarafından kaldırılmıştır. Diğer para birimlerine karşı Hrivna’nın resmi kurun değişmemekle yanı sıra Ukrayna Merkez Bankası döviz ihalelerde günlük olarak 200 milyon dolara kadar satışı yapmaktadır. Nakit döviz piyasası gölgeye çekilmiştir, bankalar sadece teslim alınan dövizi satmaktadır, gerçek kuru 14,7 UAH / 1 $ kadar ulaşmaktadır.
• Ukrayna Merkez Bankası Başkanı Göntarova’nın ilk 100 görevde olduğu günü eksperler tarafından oldukça ölçülü şekilde değerlendirmekte olup döviz piyasasına fazlasıyla müdahaleden dolayı eleştirmekteler.

Ekonominin Batı’ya yönlendirmesi

• Ukrayna, Gümrük Birliği ülkelere ihracatı %30 oranında azaltarak AB ülkelerine %15 oranında yükseltmiştir. Başbakanı Yatsenük, Rusya’ya karşı yaptırımların uygulamasına Ukrayna’nın hazır olduğunu söylemiştir.