15-21 Eylül 2014 Ukrayna: haftanın özeti - AB ile Ortaklık Anlaşması Ukrayna ve Avrupa Parlamentoları paralel olarak onaylamışlar

"Digest & Analytics Ukrayna" Haber Ajansından 15-21 Eylül 2014 haftanın özeti

Minsk’te DHC ve LHC terörist “cumhuriyetlerin” katılımı ile bir Ateşkes anlaşması daha imzalanmıştır. Devlet Başkanı Poroşenko, Verhovna Rada’ya baskı yaparak teröristlerin kontrolünde olan Donbass bölgelerin özel statüsü kanunu ve yasadışı silahlı gruplara üye olan kişilere af kanunu parlamentodan geçirmiştir.  AB ile Ortaklık Anlaşması Ukrayna ve Avrupa Parlamentoları paralel olarak onaylamışlar, fakat bu anlaşmanın yürürlüğü Rusya’nın baskısı ile ertelenmiştir. Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’ne yaptığı ziyaret sırasında Devlet Başkanı Poroşenko modern silahların Ukrayna’ya temine yönelik anlaşamamıştır.

Ukrayna’da Savaş

• Hafta boyunca Donetsk Uluslar arası Havaalanı için şiddetli çatışmalar yaşandı. Çatışmaların sırasında onlarca militanlar öldürüldü ve çok sayıda tanklar ve diğer zırhlı araçlar yok edilmiştir. Havaalanın bombardımanı sürekli her türlü toplar silahlardan yapılmakta.
• Donetsk ve Lugansk “halk cumhuriyetlerin” “liderlerin” katılımı ile Rusya, Ukrayna ve AGİT temsilcileri ikinci Ateşkes anlaşmasını imzalamışlar ancak anlaşmanın imzalamasından sonra çatışmaların şiddeti azalmamıştır. Ukraynalı askerlerin pozisyonlarına bombardımanı ve tanklarla saldırılar durmadı. Anlaşmaya göre askerden arındırmış bölge olarak ilan edilen yerleşim yerlerden Ukraynalı askerlerin çekilmesi bu yerlerin militanlar ve Rus askerlerin tarafından işgaline yol açmaktadır.
• Farklı terörist gruplar ve Rus birlikleri arasında, tek karargah merkezin olmamasından dolayı, çoğunlukla toplu silahların kullanımı ile sıkça çatışmalar yaşanıyor.
• Teröristler planlı olarak Donbass bölgenin altyapısı yok ediyorlar. Bombardımanlardan sonra şehirlerin belediyeleri yaşamı normal hale getirmeye çalışıyorlar ancak, mahallelerin bombardımanları bitmiyor, her gün siviller ölüyor. BM’n bilgilerine göre savaşın başlamasından bugüne yana üç binden fazla siviller öldürüldü.
• LHC ve DHC tarafından sözde “devletleştirilmiş” şirketlerin, kömür ocakların ve okulların finansman kaynağı konusunda açıklama yok.
• Yardım bahanesiyle militanlara silah ve mühimmat getiren Rusya’nın sözde “Yardım konvoyu”’ne Uluslar arası Kızıl Haç teşkilatı eşlik etmeyi reddetmiştir. İki gün içinde Ukrayna sınırlarını geçen ve terk eden üçüncü “konvoyun” içeriği konusunda ne Ukrayna’nın nede Kızıl Haçın bilgisi yoktur.
• Kuzey Kırımda, Kherson ve Zaporojye illerin sınırlarında ve Pridnestrovye de oldukça büyük sayıda askeri güçleri yoğunlaştıran Rusya Donbass’ta da askerlerin rotasyonu yapmaktadır. “Toçka-U” taktik füzeler, çok namlulu roket atar “Uragan”, hava savunma radarları ve komut noktaları, çok namlulu roket atar “İskander”, S-300 ve kendinden tahrikli havan topu “Lale” Donetsk’te tespit edilmiştir.
• Kırım’da Rus birlikleri Kırım Tatarların evlerine ve işyerlerine baskı ve aramalar yapmışlar. Kırım Tatarları Meclisin liderleri, Avrupa Dış ekonomi ilişkiler Departmanı ve Ukrayna Parlamentonun İnsan Hakları Yetkilisi Lutkovskaya Kırımı işgal eden güçlerin yetkilerini etnik nefreti ve zulmü yaratmaktan suçlamışlar.
• Alınan bilgilere göre DHC ve LHC tarafından 800 kişiye kadar Ukraynalı asker esir olarak tutulmaktadır, savaşın başından toplam iki binden fazla asker öldürülmüştür.

Siyaset

• Verhovna Rada AB ile Ortaklık Anlaşmayı Avrupa Parlamentosu ile birlikte onaylamıştır. Onaylama süreci her iki parlamentodan canlı olarak yayınlandı.
• Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’ne yaptığı ziyaret sırasında Devlet Başkanı Poroşenko her iki ülkenin parlamentoları tarafından sıcak karşılandı. Ukrayna Devlet Başkanı Kanada Başbakanı ve Amerika Birleşik Devletleri Başkanı ile müzakereleri yapmış ancak, modern silahların Ukrayna’ya temin etmek konusunda anlaşmaya varamamaktan dolayı yabancı basın bu ziyaretin pratik sonuçları “şüpheci” olarak değerlendirmiştir.
• Devlet Başkanı Poroşenko’nun baskısıyla Verhovna Rada’nın milletvekilleri özel toplantıyı düzelterek,  teröristlerin kontrolünde olan Donbass bölgelerin özel statüsü Kanunu ve yasadışı silahlı gruplara üye olan kişilere Af Kanunu onaylamayı zorunda kalmışlar. Bu kanunların yürürlüğe girmesi birçok vatandaşlar tarafından ulusal menfaatlerin teslimiyeti olarak değerlendirmiştir.
• 400 den fazla değişikliklerin yapılmasından sonra Verhovna Rada tarafından onaylanan Hükümeti Temizleme (aklılık) Kanunu bir Niyet Beyannamesi olarak kabul edilebilir.
• Ukrayna Parlamentosuna yapılacak erken seçimine çoğunluklu bölgelerden katılan partilerin ve milletvekilli adayların listeleri Merkez Seçim Komisyonu tarafından tescil edilmiştir. Hükümet yanlısı partilerin listelerinde eski milletvekillileri, teröristleri ve bölücüleri destekleyen kişiler yer almaktadır. Ukrayna Komünist Partisi ve Bölgeler Partinin klonlanası olan muhalefet bloğu “Oppozitsionnıy Blok” da listelerini tescil ettirmişler. Zamanında Bölgeler Partisini destekleyen eski Başbakan Yardımcısı Tigipko seçimlere kendi partisi ile katılacaktır. “Pravıy Sektör” liderleri çoğunluklu bölgelerden adaylığını gösterecekler.
• Grup toplantısı düzenleme koşulların ihlali gerekçesiyle Merkez Seçim Komisyonu “Batkivşına” Partinin NATO üyeliği konusunda referandum düzenleme girişim grubun kaydı talebini reddetmiştir.

Ekonomi

• Hükümet gelecek yılın Devlet Bütçeyi iki seçenekte hazırlamıştır. Ancak, Başbakan Yatsenük, bakanlar Kurulu tarafından önerilen vergi ve bütçe kanunların paketi onaylanmadan hiçbir seçeneği Ukrayna Parlamentosuna sunulmayacağını, söylemiştir.
• Ukrayna Merkez Bankası yabancı paralara karşı Hrivna’nin resmi döviz kurunu 1$ - 12,92 Hrivna’dan 1$ - 13,43 Hrivna’ya, 1€ -16,69 Hrivna’dan до 1€-17,29 Hrivna’ya, 10 Ruble – 3,42 Hrivna’dan 10 Ruble – 3,50 Hrivna’ya kadar düşürmeyi devam etmiş. İhalelerde Ukrayna Merkez Bankasın döviz satışı aşırı yüksek talebi karşılamamış.
• Merkez Bankası Başkanı Gıntareva, yılın başından vatandaşlar bankalardan 100 milyar Hrivna’dan fazla miktarda para çektiklerine, söylemiş.
• Ukreximbank, Oshadbank ve Ukrgazbank (UGD) devlet bankaları devlet bütçenin sayesinde yeniden aktifleştirilecekler.
• Merkez Seçim Komisyonun tarafından onaylanan 1 milyar UAH miktarında erken seçim maliyeti devlet bütçenin rezerv fonundan finanse edilecektir.
• Verhovna Rada Geçici Soruşturma Komisyonun raporu ile ordu ve kolluk kuvvetleri için bütçeden ayıran ve gönüllülerin tarafından toplanılan paraların verimsiz kullanımı tespit edilmiştir.
• İmar ve Kalkınma Avrupa Bankası (EBRD) Ukrayna ekonomisinin çöküşü konusunda tahminlerini %7 den %9 kadar düşürmüş.  Ukrayna Devlet İstatistik Kurumun raporlarına göre sanayi üretimin oranı geçen yılın ağustos ayına nazaran %20’den fazla, bu yılın temmuz ayına kıyaslamasına göre %13 olarak düşmüştür.
• Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada 54 milyon $ ve 200 milyon CAD tutarında Ukrayna’ya mali yardımda bulunacaklar.