01-07 Eylül 2014 Ukrayna: haftanın özeti - NATO Zirvesi - AB yaptırım paketı - Minsk'teki ateşkes protokolü

"Digest & Analytics Ukrayna" Haber Ajansından 01-07 Eylül 2014 haftanın özeti

Ukrayna’yı temsil eden eski Ukrayna Devlet Başkanı Leonid Kuçma ile Donbas bölgesini işgal eden teröristler arasında, Rusya’nın Büyükelçisi ve AGİT Temsilcinin huzurunda ateşkes protokolü imzalanmıştır.

Galler’de, Rusya’nın Ukrayna’ya silahlı saldırı koşullarında politikası konusunda NATO zirvesi düzenlenmiştir.

Avrupa Parlamentosu, Rusya’ya ve kuklalarına karşı ek yaptırımları uygulamaya karar almıştır.

Doğu Ukrayna’da durumun gerilmesi ve Ukrayna ekonomi durumun kötüleşme koşullarında partiler parlamento seçimlerine hazırlığı başlatmışlar.

Ukrayna’da savaş

• Ukrayna Devlet Başkanı Poroşenko, parlamento fraksiyonların liderlerine danıştıktan sonra ülkede sıkıyönetimi uygulamamaya kararı almış. 5 Eylül de, Eski Ukrayna Devlet Başkanı Leonid Kuçma, Rusya’nın Ukrayna Büyükelçisi Zubarov, AGİT temsilcilerin, DHC ve LHC terörist oluşumların liderlerin katılımı ile düzenlenen müzakerenin sayesinde ulaşılan Ateşkes anlaşması, Ukraynalı askerlere ve şehirlerin mahallelerine ateş eden militanlar tarafından sürekli ihlal edilmektedir,  ancak silahlı saldırıların yoğunluluğu azalmıştır. Lugansk ilinde bir aydan fazla su, elektrik ve iletişim yoktur, çöpler temizlenmiyor. Başbakan Yatsenük, ateşkes ilanın iptal edilme durumunda büyük ihtimalinde sıkıyönetim uygulanabileceğini öne sürmüştür. Ukrayna Parlamento Başkanı Turçinov aynı görüştedir. Ateşkes sırasında taraflar askeri esirleri takas edecekler. Bu takas işlemi Ukrayna tarafından Ukrayna Güvenlik Servisin (SBU) bünyesinde oluşturan koordinasyon merkezce yürütülmektedir.
• Haftanın başında Rus ordusu ve Rusya tarafından desteklenen militanlar Ukrayna ordusuna her yönden saldırı düzenleyerek ilerlemeye devam etmişler. Bu durum, LHC ve DHC kontrolünde olan bölgelerin birleşmesine yol açmıştır. İlovaysk bölgesinde kuşatan Ukraynalı askerler ağır kayıplara uğradılar. Ukrayna ordusu, Lugansk Uluslar arası Havaalanında tutulan pozisyonlarından çekilmek zorunda kalmış. Çekilmeden önce havaalanın kalkış pisti patlatılmıştır. Rus askerleri Donetsk bölgenin güneyi ele geçirerek ani atakla Mariupol ili de almaya çalışmışlar, ancak saldırılar Ukrayna ordusu tarafından geri püskürtülmüş. Mariupol ilin çevresinde iki sıralı savunma hattı kurulmuştur, aynı zamanda Zaporijja, Dnipropetrivsk ve Herson illerin çevresinde savunma hatların kurulma çalışmaları sürdürmektedir. Çatışmalar sırasında Ukrayna’nın topraklarında birçok yerleşim yerleri tahrip edilmiştir, yüzlerce siviller öldürülmüş ve yaralanmıştır.
• Ukrayna sınırlarında ve Ukrayna’nın anakarası ile Kırım sınır hattında, Ukrayna’yı saldırmaya hazır pozisyonda olan binlerce Rus askeri teçhizat ve on binlerce Rus ordusun askerlerin bulunduğunu uluslar arası gözlemcilerin, ABD ve NATO istihbarat servislerin tarafından kanıtlanmıştır. Ukrayna Güvenlik Servisi tarafından neredeyse her gün,  hem savaş bölgesinde hem tüm Ukrayna’da terörist eylemlerin hazırlığını yapan sabotaj ve istihbarat grupları yakalanmaktadır.
• Ukrayna Devlet Başkanı Poroşenko, zorunlu askerliğe alınma prosedürünü basitleştiren yasayı onaylanmış.

Siyaset

• Rusya’nın Ukrayna’ya silahlı saldırı koşullarında ittifak politikası genel konu olan Galler NATO Zirvesi gerçekleşmiştir. Sonuçlarına göre, Ukrayna’yı desteklemeye ve askeri-teknik yardımda bulunmaya karar verilmiştir. Aynı zamanda NATO’nun hızlı müdahale birimleri oluşturulmuştur. Tüm Doğu Avrupa’da, savaş etkileşimin testini amaçlayan NATO üyesi olan ülkeler tarafından askeri tatbikatları sürdürmektedir.
• Eski yasasına göre ve kapalı aday listelerle, geçici Rusya’nın işgalinde olan Kırım hariç tüm bölgelerde yapılacak erken Ukrayna parlamento seçimi için Merkez Seçim Komisyonu 213 bölge komisyonu oluşturulmuştur. Bölgeler Partinin eski üyelerden ve diğer odious politikacıları adaylığını ilan etmişler. Siyasi partiler toplantıları ve konferansları düzenlenerek seçim blokları oluşturuyorlar. Milletvekilleri seçim finansmanına ilişkin yasayı kabul etmemişler, çeşitli siyasi güçler seçim bütçesini önemli ölçüde azaltmanın yanı.
• LHC ve DHC kontrolünde olan bölgeler hariç, Ukrayna’nın tüm okullarında eğitim yılı başlamıştır. LHC ve DHC’nin beyanına göre bu bölgelerin okullarda Rus eğitim programı uygulanacaktır.
• Rusya askeri doktrini gözden geçirmeye ve nükleer silah konusunda caydırıcı politikasından önleyici nükleer saldırı konseptine geçmeye hazırlanıyor.
• Rusya’nın geri adım atılmamasına, ordunun hala Ukrayna topraklarından çekilmemesine, militanları silahla ve finansmanla desteklemesine ilişkin Avrupa Birliği tarafından Rusya’ya karşı 9 Eylülden itibaren uygulanacak yaptırım paketi Avrupa Parlamentonun toplantısında onaylanmıştır.

Ekonomi

• Ukrayna Merkez Bankası, yatırımların ve idari müdahalelerin sayesinde Hrivna’yi güçlendirildi ve kur dalgalanması %3 oranında sabitlenmiştir. Haftanın başında Hrivna %1 olarak yükseliş göstererek, 1$ - 12,82, 1€ - 16,69, 10 ruble ise 3,42 Hrivna dan işlem görmüştür. Genel olarak, 1 ay içinde Ukrayna Merkez Bankanın altın ve döviz rezervleri %1,5 oranında küçülerek $15,8 milyara ulaşmıştır.
• Savaş nedeniyle Donbas madenlerde kömür üretimin ve termik santrallerin stoklarında kömür miktarın azalmasından dolayı Ukrayna’nın enerji sisteminde enerji üretimi düşmüştür. Bu durum yakıt ithaline yol açmaktadır. Elektriği Ukrayna’dan tedarik eden Kırım’da her gün birkaç saat boyunca elektrik kesintisi uygulanacaktır. Slovakya’dan gaz revers sistemi tamamen devreye girmiştir. Başbakan Yatsenük, ülkede gaz rezervlerin konutların ısıtması için yeterli olduğunu, fakat kaloriferlerin ısı oranı fazla yüksek olmayacağını açıklamıştır.
• Ülkede enflasyon oranı ağustos ayında %0,8 olarak yükselmiştir, genel olarak yılın başından %12,9 oranında yükseliş yaşanmış. Ukrayna’ya bir sonraki istikrar kredinin kısmını veren İMF’nin tahminlerine göre, Ukrayna da çatışmaların olumsuz yönde gelişme durumunda Ukrayna’ya 19 milyar dolara kadar ek finansmanlığı gerekecektir.
• Başbakan Yatsenük, Ukrayna bağımsızlığın onarımı, AB ile Ortaklık anlaşmasının yürürlüğe girmesini, vize rejimin kaldırılmasını, savaş harekatlarına katılan askerlerin rehabilitasyonunu, Donbas bölgenin yeniden yapılandırmayı ve kalkınmayı, hükümetin yerelleştirmeyi, yeni vergilendirme sistemi ve yolsuzlukla mücadeleyi barındıran “Ülkeyi Yenilenme” isimli reform programını parlamentoya sunmuştur.
• Donbas bölgenin yeniden yapılandırma Devlet Kurumu oluşturulmuş. Başbakan Yatsenük’n iddiasına göre bu alanın yeniden yapılandırması ve kalkınması için 8 milyar dolara kadar paraya ihtiyaç olacaktır.
• Daha önce işadamı Firtaş’ın işletmelerine kiralanan Volnogorskiy ve İrşanskiy madencilik ve metalürji kompleksleri devletin eline dönmüşler.